اغلب ما دکوراسیون داخلی را به صورت حرفه ای دنبال نمی‌کنیم. چه دکوراسیون داخلی را به عنوان یک سرگرمی جذاب تلقی کنید و چه آن را به عنوان یک کار اجباری که ظاهر زیبایی برای خانه‌تان رقم می‌زند، گاه درک این زبان دشوار است. با این حال، چند وقت یکبار درباره ی «رنگهای سوم » چیزی می شنوید؟
هدف ما این است که این مقاله حتی برای افرادی که در این زمینه تحصیلات مرتبط ندارند، مفید باشد. در نتیجه در این مقاله به بررسی چند اصل ابتدایی اما بسیار مهم می پردازیم. در ادامه اصولی از تئوری رنگ را بیان می کنیم که هر علاقمندی به طراحی باید بداند.
لینک این مقاله را پس از مطالعه جایی نگهداری کنید تا دسترسی به آن آسان باشد. دفعه‌ی بعد که در انتخاب رنگ مناسب مردد باشید، به کارتان خواهد آمد.
۱- چطور از چرخه‌ی رنگ استفاده کنیم
احتمالاً چرخه‌ی رنگ نیز مانند مبحث مثلثات در ریاضی یکی از آن چیزهایی است که در کودکی به شما آموزش داده شده اما در زمان حال آن را فراموش کرده اید. به هر حال برای شناخت رنگها، بهتر است ابتدا غبار نشسته بر این اطلاعات را پاک کنید.
به زبان ساده، چرخه‌ی رنگ نمایشی بصری از همنشینی صحیح رنگها در کنارِ یکدیگر است. با این نمودار می‌توان تمام انتخاب‌های مبتنی بر حدس و گمان را کنار گذاشت. اغلب مواقع این چرخه ی از ۱۲ رنگ تشکیل شده است. با این حال چرخه‌ی رنگ می تواند تعداد نامحدودی سایه داشته باشد.
اگر نمی توانید ترتیب رنگها را در این چرخه به خاطر بسپارید، نگران نباشید. راه‌های زیادی وجود دارد تا در دنیای دیجیتال به آن دسترسی یابید. پالِتون(paletton) وب سایتی است که به شما اجازه می‌دهد چرخه‌ی رنگ خود را به راحتی در نمایشگر کامپیوترتان بسازید. وبسایت کالِر شِمِر( colorschemer) نیز همین قابلیت را در اپلیکیشن‌های مخصوص آیفون ارائه می‌دهد.
۲- رنگهای اصلی کدام‌اند؟
به احتمال زیاد برخی از افراد پس از مطالعه ی پاراگراف بالا از خودشان پرسیدند: ” ۱۲؟ چطور ۱۲ رنگ در چرخه وجود دارد؟ در رنگین کمان فقط ۷ رنگ داریم.” به ما اعتماد کنید. حداقل ۱۲ رنگ در هر چرخه وجود دارد. این تقسیم‌بندی به شکل زیر است:
§ رنگهای اصلی (یا اولیه): قرمز، آبی و زرد. که از ترکیب رنگ دیگری به وجود نمی‌آیند.
§ رنگهای فرعی (یا ثانویه) : نارنجی، بنفش و سبز. که از ترکیب رنگهای اصلی به دست می‌آیند.
§ رنگهای ترکیبی (یا درجه سه یا tertiary colors): شش رنگ که از ترکیب رنگهای اصلی با رنگهای فرعی به دست می‌آیند.
اگر هنگام طراحی فضایی رنگارنگ نمی‌دانید از کجا آغاز کنید، انتخاب یکی از این ۱۲ رنگ نقطه‌ی شروع خوبی است. با انتخاب یکی از این ۱۲ رنگ گزینه‌هایتان را محدود کنید، تا در نهایت به رنگی که مورد علاقه‌ی شماست دست یابید.
۳- تغییر رنگها به وسیله‌ی ترکیب با رنگهای خنثی
به محض اینکه یکی از رنگهای پایه را انتخاب کنید، به راحتی می توانید نسخه‌های متفاوت بسیاری از همان خانواده بوجود آورید. کافی است برای روشن‌تر یا تیره‌تر کردن آن، رنگ منتخب خود را با یک رنگِ خنثی ترکیب کنید. در مبحث دکوراسیون داخلی، به محصول این ترکیب، رنگهای ته‌رنگ، سایه، و تُن می‌گویند.
§ ته‌رنگ (tint) : روشن کردنِ یک رنگ با کمک افزودن رنگ سفید به آن.
§ سایه: (shade) تیره کردن یک رنگ به کمک افزودن رنگ سیاه به آن.
§ تُن: تیره کردن جزئیِ یک رنگ با افزودن رنگ طوسی به آن.
بسیاری از هنرمندان پیشنهاد می‌کنند رنگ پایه را آنقدر با طیف‌های خنثی ترکیب کنید تا رنگی به شدت تاثیرگذار حاصل شود. با این حال، اگر به وسایل هنري دسترسی ندارید، مي توانيد با مراجعه به فروشگاه تجهیزات ساختمانی، در چند کاتالوگِ رنگ، نمونه طیف‌های ته‌رنگ و سایه را مشاهده کنید.
۴- درك دمایِ رنگ
شاید شنیده باشید رنگها از دما برخوردارند. ممکن است دوست شما در حالیکه رنگی سرد را برای اتاق خوابش انتخاب کرده است، فضای غذاخوری را با تُناژ گرم دیزاین کند. بعلاوه دمای هر رنگ نشان می‌دهد آن رنگ کجای چرخه قرار می‌گیرد.
رنگهای قرمز، نارنجی، و زرد به عنوان رنگهای گرم شناخته می‌شوند. این رنگ ها معمولاً پر انرژی‌اند و به نظر می‌رسد حس زندگی و صمیمیت به فضا می‌دهند. در مقابل، آبی، بنفش و بیشترِ سبز ها، رنگ‌هایی سردند. این رنگها برای آرام کردنِ فضا و افزایش آرامش استفاده می‌شوند.
هنگام انتخاب رنگ برای فضایتان، بهتر است اندازه‌ی آن را نیز در نظر بگیرید. استفاده از رنگ گرم در فضایی کوچک، می‌تواند آن را کمی تنگ و بسته نشان دهد. در حالی که استفاده از رنگهای سرد در فضایی بزرگ، آن را خلوت تر نشان می‌دهد.
5-پالت رنگهای مکمل
در چرخه رنگ دو رنگی که مقابل یکدیگر قرار گرفته‌اند مکمل یکدیگرند. انتخاب رنگهای مکمل ساده‌ترین روش برای پالت رنگی شما در طراحی به شمار می‌روند. معمولاً یک رنگ به عنوان غالب و دیگری به عنوان رنگ تاکیدی انتخاب می‌شود. یعنی ترکیب‌هایی مثلِ قرمز و سبز؛ آبی و نارنجی؛ و زرد و بنفش.
كنتراست در این پالت، بسیار زیاد است. یعنی بهتر است به میزانِ کم و فقط زمانی استفاده شوند که می‌خواهید توجه را به سمت عنصری خاص جلب کنید. می‌توانید از این تکنیک برای جذاب کردنِ یک سالن آرایش یا افزودن انرژی به دفتر کارِ خانگی استفاده کنید.
اگر از پالت رنگهای مکمل استفاده می‌کنید، باید از رنگ خنثی به وفور استفاده کنید. رنگهای خنثی فضایی برای استراحتِ چشمِ بیننده فراهم می‌کنند و مانع از گیج شدن او در فضا می‌شوند.
۶- پالت رنگهای مكمل تقسیم شده
اگر ایده پالت رنگهای مکمل را دوست دارید، اما می‌ترسید فضای شما را بیش از اندازه جیغ کند، پالت رنگهای تقسیمِ مکمل انتخاب مطمئن‌تری است. برای ساختنِ این پالت، می‌بایست اول رنگِ پایه را انتخاب کنید. سپس به جای آنکه درست رنگ مقابل آن در چرخه را انتخاب کنید، از دو رنگِ چپ و راستِ رنگ مکمل آن کمک بگیرید.
انتخاب آن دو رنگ، حس تعادل مورد نیاز فضا را فراهم می‌کنند. با انتخاب این پالت همان تأثیر بصری یک رنگِ چشمگیر وجود خواهد داشت، با این تفاوت که به جای آنکه بخواهید با تکیه بر رنگهای خنثی فضا را آرام تر کنید، می‌توانید مقدار بیشتری از همان رنگ را به کار برید.
۷- پالت رنگهای مشابه
پالت رنگهای مشابه به انتخاب سه رنگِ مجاور در چرخه رنگ اطلاق می‌شود. کلید استفاده موفق از این پالت رعایت تناسبات است. باز هم همان قانون ۱۰-۳۰-۶۰ به کار می‌آید. بهتر است یکی از رنگها را به عنوان رنگ غالب، دیگری را به عنوان رنگ حمایت کننده رنگ غالب، و سومی را که رنگی تند و جسور نیز هست، به عنوان رنگ تاکیدی انتخاب کنید. معمولاً دو رنگ از آن، رنگهای اصلی و رنگ سوم، رنگِ فرعیِ حاصل از ترکیبِ آن دو است. برای مثال می‌توانید قرمز، نارنجی و زرد را انتخاب کنید یا مثلاً قرمز، بنفش و آبی را برگزینید.
جالب اینجاست که می‌توانید با استفاده از طیف‌های خنثی چنین پالتی به وجود آورید که معمولا به نام پالتِ مونوکروم شناخته می‌شود. برای ساختِ آن به راحتی می‌توانید طیف‌هایی بسیار روشن از سیاه، سفید و طوسی را انتخاب کنید.
8- پالت رنگهای سه‌گانه
انتخابِ سه رنگ از چرخه با فاصله‌های مساوی را پالت رنگهای سه‌گانه یا «سه‌تایی‌ها» می‌گویند. سه رنگ اصلی، (قرمز، آبی، زرد) و همینطور سه رنگِ فرعی مثال بسیار خوبی است.
معمولاً این پالت رنگی بسیار جلب توجه می‌کند. چرا که تقابل رنگها بسیار زیاد است و در آن اغلب از رنگهای خالص استفاده می‌شود. می‌توانید این پالت رنگی را در اتاق کودکان یا فضاهای بازی ببینید.
در زمان استفاده از این رنگ‌هایی زنده ، بسیار مهم است که فضاهای نزدیک به آن را در نظر داشته باشید. بهتر است دو طرحِ رنگیِ سه‌گانه را در کنار هم به کار نبرید. زیرا این کار فضا را بسیار آشفته خواهد کرد. توجه داشته باشید که اتاق‌های نزدیک به فضایی با رنگهای سه‌گانه، خاموش‌تر و خنثی‌تر باشند.
۹- پالت رنگهای چهارگانه یا مستطیل
بعد از پالت رنگهای سه گانه، اوضاع کمی پیچیده‌تر می‌شود! در این پالت قرار است چهار رنگ را در فضا به تعادل برسانیم. پالت رنگهای چهارگانه، به عنوان پالت مستطیل نیز شناخته می‌شوند، و این بخاطر شکلی است که در چرخه رنگ می‌سازند و بر دو جفت از رنگهای مکمل استوارند.
در این پالت، دمای رنگ نقشی بسیار مهم ایفا می‌کند. سعی کنید حتماً یک جفت رنگ گرم و یک جفت رنگ سرد انتخاب کنید. استفاده تعداد زوج از هر دو دما فضا را متعادل می‌سازد.
بهتر است در نحوه استفاده از رنگها نیز تنوع ایجاد کنید. به دنبالِ الگوهایی باشید که با پالت رنگیِ شما بخواند، و فراموش نکنید قطعات دکوری را در کنار آنها قرار دهید. اگر در تمام فضا از رنگهای خالص استفاده کنید، رنگ فضا بیش از حد اشباع خواهد شد، و استفاده بیش از حد الگوها زننده خواهند بود. پس تنها از یکی-دو رنگ برای زنده کردن فضا استفاده کنید.
۱۰- پالت رنگی مربع
پالت رنگهای مربعی هم در عدد و هم در اسم بسیار شبیه به پالت رنگهای مستطیل است. در آن از چهار رنگ استفاده می‌شود اما به جای تمرکز بر جفت‌های متقابل، جایگاه رنگهای آن در چرخه رنگ مشابه است.
فرقی نمی‌کند کدام رنگها را انتخاب می‌کنید، این طرح از یک رنگ اصلی، یک رنگ فرعی و دو رنگ درجه سه تشکیل می‌شود. می‌توان شدت این چهار رنگ را با خنثی کردن دو تا از رنگها و کمی پر رنگ کردنِ دو رنگِ دیگر تنوع داد.
اینجا هم درست مثل پالتِ مستطیل، بهتر است توجه کنید تعداد رنگهای گرم و سرد برابر باشند. علی‌رغم توجه یکسانی که به هر دو جفت رنگ دارید، می‌بایست یکی از رنگها را به عنوان رنگ غالب و سه رنگ دیگر را به عنوان رنگهای تاکیدی به کار برید.
پیش از آنکه پروژه بعدی را آغاز کنید، از این مقاله به عنوان یک راهنما استفاده کنید. خواهید دید که می‌توانید آن را مثل یک حرف‌های پیش ببرید. در ضمن می توانید برای ایجاد تنوع در فضاهای مختلف خانه از تلفیق کاشی و سرامیک های رنگی ،ساده و طرحدار گلدیس استفاده نمایید.
